Obowiązkowa segregacja, recykling i minimalizowanie marnowania zasobów muszą stać się nową rzeczywistością. Pojawiają się nowe regulacje, które nakładają na gminy obowiązek realizacji tych działań. Jakie mają znaczenie dla środowiska? Co się zmieniło w polskim prawie? W poniższym artykule odpowiemy na te pytania oraz pochylimy się nad tematem korzyści segregacji i recyklingu oraz działań podejmowanych w tym kierunku w polskich miastach i gminach.
Znaczenie segregacji
Bez wątpienia można stwierdzić, że człowiek ma istotny wpływ na środowisko. Z roku na rok generujemy coraz więcej odpadów, co prowadzi do zanieczyszczeń powietrza, wody i gleby. Jednym z najpopularniejszych sposobów minimalizacji tego niepokojącego zjawiska jest segregacja, która w ostatnich latach coraz bardziej przybiera na znaczeniu.
Dlaczego segregacja jest tak ważna? Umożliwia w kolejnym etapie przetworzenie odpadów w procesie recyklingu, aby powtórnie wykorzystać je w celu stworzenia nowych produktów. Rozdzielając śmieci w gospodarstwie domowym ograniczamy tony, które zanieczyściłyby środowisko pogłębiając tym samym globalny problem, o którym pisaliśmy w poprzednim artykule.
Słyszymy nie od dziś, że segregacja i recykling są potrzebne, jednak nie wszyscy są przekonani do tej idei. Zaledwie 1/3 polskich konsumentów wierzy, że ich działania mogą przyczynić się do zahamowania negatywnego wpływu na środowisko. Tymczasem każde najmniejsze działanie ma znaczenie. Na przykład ponownie wykorzystana szklana butelka to oszczędność energii potrzebnej do oświetlenia pokoju żarówką przez cztery godziny, a z 35 butelek PET można wyprodukować bluzę z polaru i kolejne butelki. Powinniśmy inaczej postrzegać odpady, większość z nich może być po przetworzeniu cennymi surowcami, którym możemy dać drugie życie.
Krąży wiele innych mitów dotyczących selektywnej zbiórki i recyklingu. Ludzie powtarzają często, że nie segregują, bo “i tak wszystko jest mieszane w śmieciarkach”. Jest to nieprawdą, polskie prawo zakazuje takich działań. Śmieciarki są przeznaczone do odbioru konkretnego rodzaju śmieci i różne pojazdy odbierają je w wyznaczonych dniach. Pojawia się też coraz więcej nowoczesnych pojazdów ze specjalnymi przegrodami dzielącymi frakcje.
Wiele osób sądzi, że troska o środowisko jest kosztowna, jednak to kolejny mit. Recykling to oszczędność ograniczonych zasobów naturalnych. Do przetworzenia surowców zużywa się znacznie mniej wody niż do ich produkcji. Pozwala to też obniżyć emisję trujących gazów do atmosfery nawet o 95%. Recykling to oszczędność ropy naftowej i zużycia energii oraz mniej wysypisk śmieci.
Zalety segregacji i recykling
Zacznijmy skupiać się na tym co ważne. Czerpmy wiedzę z rzetelnych źródeł, unikajmy powtarzania mitów i argumentów przeciwko ekologicznym działaniom.
Skupmy się na korzyściach segregacji i recyklingu, ponieważ jest ich wiele:
- redukcja ilości śmieci na wysypiskach i kosztów ich utrzymania przez gminy,
- ograniczenie ilości odpadów niebezpiecznych na wysypiskach,
- wydłużenie żywotności składowisk,
- realizacja idei GOZ, czyli gospodarki o obiegu zamkniętym,
- obniżenie zużycia surowców naturalnych,
- ograniczenie zagrożenia dla środowiska i zdrowia człowieka,
- wyrobienie nawyków porządku, oszczędności i gospodarności obywateli.
Nowe zasady selekcji śmieci
Znowelizowana ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach wprowadziła nowe zasady zróżnicowania stawek opłat za odpady zbierane w sposób selektywny i nieselektywny oraz nakaz segregowania przez każdego obywatela. Weszła ona w życie 6 września 2019, a samorządy miały mieć 12 miesięcy na dostosowanie swoich dokumentów do nowych zasad. Jednak ze względu na utrudnione warunki przez sytuację epidemiologiczną, termin ten został wydłużony do końca 2020 roku. Nowe zasady i akty prawne regulujące gospodarkę odpadami we wszystkich gminach zaczną zatem obowiązywać od 1 stycznia 2021 roku.
W Polsce aktualnie mamy podział na cztery główne frakcje oraz odpady zmieszane:
- Papier (kolor niebieski)
- Metale i tworzywa sztuczne (kolor żółty)
- Szkło (kolor zielony)
- Bio (kolor brązowy)
- Odpady zmieszane (kolor czarny)
Drugie życie odpadów
Poza wyznaczonymi ustawowo frakcjami i dedykowanymi punktami zbiórki odpadów, warto pamiętać o miejscach, gdzie możemy oddać niepotrzebne rzeczy, aby ktoś inny mógł z nich skorzystać. Do komisu możemy zanieść nieużywany od lat rower. Jeśli robimy porządki w szafie i chcemy pozbyć się niepotrzebnych ubrań, możemy je sprzedać przez internet lub zanieść do specjalnych kontenerów na odzież. W ostatnim czasie powstają różne rozwiązania do dzielenia się niewykorzystanymi produktami spożywczymi tzw. “foodsharing”. Jednym z przykładów są jadłodzielnie, czyli wydzielone miejsca w przestrzeni ogólnodostępnej z lodówką lub szafką na żywność. Warto promować takie rozwiązania wśród mieszkańców, co pozwoli ograniczyć ilość odbieranych śmieci.
Pojawia się też coraz więcej akcji i działań ekologicznych, które wspierają selektywną zbiórkę odpadów i recykling. Wiele osób chętnie do nich dołącza. Na przykład na warszawskich ulicach stanęły pierwsze recyklomaty, a mieszkańcy włożyli już do nich ponad 63 tys. plastikowych butelek, 15 tys. szklanych i 2 tys. puszek. W Krakowie i Sosnowcu pojawiły się butelkomaty, które za każdą wyrzuconą butelkę wypłacają kilkanaście groszy. W centrum Polkowic postawiono specjalny kosz do którego można wrzucać plastikowe nakrętki, a w ten sposób pomagać potrzebującym i dbać o środowisko. Pojemnik zapełnił się w rekordowym tempie – po zaledwie kilku dniach zebrano prawie 240 kilogramów nakrętek! Takie rozwiązania ułatwiają ponowne wykorzystywanie cennych surowców oraz obniżają koszty recyklingu.
Akcje ekologiczne prowadzone są też w placówkach oświatowych i realizowane w ramach kampanii edukacyjnych opłacanych ze środków systemu gospodarki odpadami. Zlecane są m.in. przez odpowiednie zapisy w SIWZ przetargowych oraz umowach z wykonawcami na odbiór i zagospodarowanie odpadów. W ten sposób gminy realizują obowiązek ustawowy dotyczący podejmowania działań edukacyjnych. Podobnie swoje kampanie przygotowują firmy zajmujące się przetwarzaniem odpadów i ich recyklingiem.
Wzrost opłat za odbiór śmieci
Obowiązek segregacji dla wszystkich Polaków jest dobrym krokiem w stronę ekologicznej neutralności naszego kraju. Obywatele, którzy segregują odpady zapłacą za ich zagospodarowanie co najmniej dwa razy mniej niż te, które nie realizują tego obowiązku. Ustawa przewiduje również niższe ceny za odbiór śmieci dla tych, którzy mają przydomowe kompostowniki.
Jednak czy mieszkańcy są zadowoleni z tych zmian?
Nie do końca… Największym problemem nie jest sama segregacja, a znaczący wzrost opłat za odbiór śmieci względem lat ubiegłych. Wiele osób uważa, że za segregację powinni płacić mniej, tymczasem opłaty wzrosły nawet 3-krotnie! Na przykład w Skierniewicach cena za odbiór odpadów urosła z 8,50 zł (śmieci segregowane) i 17 zł (śmieci zmieszane) do kolejno 20,60 zł i 41,20 zł za jedną osobę miesięcznie. Dla 4-osobowej rodziny jest to niemały wydatek. Warto również zaznaczyć, że płacimy za odpady znacznie więcej niż za granicą. W Niemczech, gdzie zarobki są 4-krotnie większe, czteroosobowa rodzina mieszkająca w Dreźnie zapłaci 54 zł miesięcznie za odbiór śmieci. Natomiast Kowalscy z Wrocławia zapłacą za tą samą usługę aż 88 zł!
W kolejnym artykule postaramy się wymienić i przeanalizować powody tak wysokich opłat za odbiór odpadów w Polsce. Jakie według Was są przyczyny wzrostu tych cen?
